Πώς Αξιολογούμε τα Έμβρυα στο Εργαστήριο Εξωσωματικής;

Κατά την διαδικασία της εξωσωματικής γονιμοποίησης τα έμβρυα τα οποία δημιουργούνται στο εργαστήριο αξιολογούνται από τους εμβρυολόγους ώστε να υπάρχει μια διάκριση μεταξύ καλών, μέτριων και φτωχών σε ποιότητα εμβρύων, με απώτερο στόχο την επιλογή του καλύτερου εμβρύου για εμβρυομεταφορά ώστε να αυξήσουμε τις πιθανότητες για εγκυμοσύνη.

Πολλές μονάδες υποβοηθούμενης αναπαραγωγής αξιολογούν τα έμβρυα με διαφορετική ορολογία, και δεν είναι πάντα εύκολο να γίνονται συγκρίσεις ως προς την αξιολόγησή των εμβρύων μεταξύ διαφορετικών κέντρων.

Ωστόσο, στην πλειοψηφία των εργαστηρίων καταγράφονται τα ίδια στοιχεία, όπως είναι η εσωτερική κυτταρική μάζα, το τροφοεκτόδερμα και το μέγεθος της διεύρυνσης της βλαστοκύστης.

Γιατί αξιολογούμε τα έμβρυα;

Η αξιολόγηση των εμβρύων δεν είναι ακριβώς επιστήμη, ωστόσο βοηθά στο να αποφασίσουμε ποια έμβρυα είναι καλύτερα για αξιοποίηση (μεταφορά ή κρυοσυντήρηση). Υπάρχουν πολλαπλοί γενετικοί παράγοντες που καθορίζουν αν ένα έμβρυο θα εμφυτευθεί – αυτό μπορούμε να το καταλάβουμε με διάφορα γενετικά τεστ ή προχωρώντας απλά σε εμβρυομεταφορά για να δούμε τι θα γίνει.

Όταν ο εμβρυολόγος αξιολογεί έμβρυα, αναφέρεται στην εμφάνιση του εμβρύου όπως ακριβώς φαίνεται κάτω από το μικροσκόπιο την δεδομένη χρονική στιγμή.

Χαρακτηριστικά του εμβρύου

Ας ξεκινήσουμε με την βασική ορολογία που ενδεχομένως να ακούσετε από έναν εμβρυολόγο κατά την ενημέρωσή σας καθώς εξελίσσονται τα έμβρυα:

 

• • Μορφολογία: Η εμφάνιση του εμβρύου.

• • Σύντηξη κυττάρων ή Compaction: Αυτό συμβαίνει όταν τα κύτταρα ξεκινούν να επικοινωνούν μεταξύ τους και τα όρια μεταξύ τους δεν είναι διακριτά. Αυτό συμβαίνει κυρίως την 3^η προς 4^η μέρα ανάπτυξής τους στην καλλιέργεια.

• • Μορίδιο: Η δομή αυτή παρατηρείται συνήθως την 4^η μέρα ανάπτυξης ως προετοιμασία για την δημιουργία βλαστοκύστης.

• • Βλαστοκύστη: Την παρατηρούμε την 5^η και 6^η μέρα στην καλλιέργεια και χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση της εσωτερικής κυτταρικής μάζας, του τροφοεκτοδέρματος και του βλαστόκοιλου.

• • Εσωτερική κυτταρική μάζα: Αυτή είναι το σύμπλεγμα κυττάρων που στην ουσία θα δώσει το ίδιο το έμβρυο.

• • Τροφοεκτόδερμα: Αυτά είναι τα κύτταρα που περιβάλουν εξωτερικά την βλαστοκύστη και συνεισφέρουν στην εμφύτευση του εμβρύου. Μελλοντικά θα γίνει η δομή που αποκαλούμε πλακούντα.

Αξιολόγηση εμβρύων 2^ης και 3^ης μέρας

Όταν αξιολογούμε έμβρυα 2^ης και 3^ης μέρας, χρησιμοποιούμε ένα σύστημα αξιολόγησης όπου τα έμβρυα ταξινομούνται σε μια κλίμακα από το 1 ως το 4, με το 1 να είναι το χειρότερο ποιοτικά έμβρυο και 4 το καλύτερο. Η αξιολόγηση αφορά τόσο στην ομοιομορφία των κυττάρων σε κάθε στάδιο όσο και στο ποσοστό παρουσίας θραυσμάτων στο έμβρυο.

Τα 2^ης μέρας έμβρυα συνήθως έχουν 2-4 κύτταρα ενώ τα 3^ης μέρας έμβρυα ιδανικά απαρτίζονται από 6-8 κύτταρα. Σε κάθε στάδιο ανάπτυξης τα έμβρυα αξιολογούνται ως προς:

 

• • Τον ρυθμό ανάπτυξης τους (αριθμός κυττάρων)

• • Ομοιομορφία κυττάρων

• • Ποσοστό θραυσμάτων

Αξιολόγηση εμβρύων 5^ης/6^ης μέρας (Βλαστοκύστεις)

Η αξιολόγηση της βλαστοκύστης καθορίζεται από:

 

• • Τον βαθμό διεύρυνσης που βασίζεται στο πόσο διευρυμένη είναι η κοιλότητα και αξιολογείται σε μια κλίμακα από 1-6, με το 6 να είναι η πιο διευρυμένη βλαστοκύστη πλήρως εκκολαπτόμενη.

• • Την εμφάνιση της εσωτερικής κυτταρικής μάζας που αξιολογείται από A – D, με το A να είναι η καλύτερη ποιότητα ενώ D η χειρότερη.

• • Την εμφάνιση του τροφοεκτοδέρματος με την ίδια λογική που αξιολογούμε την εσωτερική κυτταρική μάζα, από A – D.

Ερμηνεία της αξιολόγησης βλαστοκύστεων

Για παράδειγμα, αν έχετε μια βλαστοκύστη με χαρακτηρισμό 4Αa, αυτό σημαίνει ότι έχετε μια διευρυμένη βλαστοκύστη με άριστης ποιότητας κύτταρα στην εσωτερική κυτταρική μάζα και στο τροφοεκτόδερμα. Μια βλαστοκύστη με χαρακτηρισμό 5Bb, θεωρείται μια καλής ποιότητας εκκολαπτόμενη βλαστοκύστη, ενώ μια βλαστοκύστη με σκορ 3Cb θεωρείται μια μέτριας ποιότητας βλαστοκύστη. Όλοι οι συνδυασμοί με αριθμούς και γράμματα είναι πιθανοί. Έμβρυα που χαρακτηρίζονται ως πρώιμες βλαστοκύστεις με σκορ 1 ή 2 είναι δύσκολο μερικές φορές να αποδοθεί χαρακτηρισμός στα κύτταρα καθώς η διάκριση μεταξύ τους μπορεί να μην είναι εύκολη, οπότε σε αυτές τις περιπτώσεις δεν τα αξιολογούμε περαιτέρω και περιμένουμε μέχρι την 6^η μέρα για να διευρυνθεί η κοιλότητα της βλαστοκύστης και να αξιολογηθούν.

Για τον σκοπό της κρυοσυντήρησης προτιμούμε να καταψύχουμε έμβρυα τα οποία πιστεύουμε ότι έχουν την δυνατότητα να οδηγήσουν στην επιθυμητή εγκυμοσύνη. Οπότε, μην απογοητευτείτε αν δείτε στην αναφορά σας ότι κρυοσυντήρησαμε ένα έμβρυο με σκορ 3Bc. Αυτό απλά σημαίνει ότι το τροφοεκτόδερμα έμοιαζε ποιοτικά κατώτερο αλλά εξακολουθεί να έχει πιθανότητα εμφύτευσης.

Επηρεάζει η αξιολόγηση των εμβρύων τα ποσοστά επιτυχίας;

Ουσιαστικά η απάντηση είναι όχι. Η αξιολόγηση των εμβρύων δεν επηρεάζει τα ποσοστά επιτυχίας ή την έκβαση της εμβρυομεταφοράς, ωστόσο μας βοηθά στο να αποφασίσουμε ποια έμβρυα θα μεταφέρουμε ή θα κρυοσυντηρήσουμε, λαμβάνοντας υπόψιν την ηλικία της γυναίκας και το ιστορικό της. Ενώ ένα έμβρυο Aa ποιότητας είναι το καλύτερο έμβρυο που μπορεί να έχει κάποιος, υγιή παιδιά έχουν γεννηθεί με αξιολογήσεις εμβρύων που ποικίλουν ποιοτικά από Aa ως Cc.

Είναι επομένως σημαντικό να θυμάστε ότι οι αξιολογήσεις εμβρύων είναι μόνο ενδεικτικές της δυναμικής τους για εμφύτευση και όχι καθοριστικές για την έκβαση της εγκυμοσύνης.

Στόχος μας είναι να προσφέρουμε στους ασθενείς μας την υψηλότερη πιθανότητα για την επίτευξη εγκυμοσύνης και ένα υγιές μωρό. Στην Fertilia, στόχος μας είναι να μεταφέρουμε ή να κρυοσυντηρούμε βλαστοκύστεις, καθώς είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε την πλήρη δυναμική των εμβρύων μέχρι εκείμη την ημέρα, ενώ ταυτόχρονα το έμβρυο μεταφέρεται στην μήτρα την 5^η μέρα ανάπτυξής του όταν το ενδομήτριο είναι το πιο δεκτικό για να υποδεχτεί το έμβρυο.

Γιατί έμβρυα με καλή βαθμολογία αποτυγχάνουν να εμφυτευθούν;

Ο κύριος λόγος αποτυχίας οφείλεται στη γενετική σύσταση του εμβρύου η οποία δεν αντανακλάται απαραίτητα και στην ποιότητά του, στην εξωτερική του εμφάνιση δηλαδή.  Γενετικά «λάθη» (γνωστά ως χρωμοσωμικές ανωμαλίες) στο έμβρυο το αποτρέπουν από το να εμφυτευθεί ακόμα και αν είναι ένα άριστης ποιότητας έμβρυο.

Αυτές οι γενετικές ανωμαλίες είναι και ο λόγος των περισσοτέρων αποβολών καθώς και των αποτυχημένων εμφυτεύσεων σε κύκλους εξωσωματικής.

Οι εμβρυολόγοι της Fertilia είναι στην διάθεσή σας για διευκρινήσεις σχετικά με τις αξιολογήσεις των εμβρύων σας και θεωρούν καθήκον τους να σας ενημερώνουν για την εξέλιξη των εμβρύων σας στο εργαστήριο σε κομβικά σημεία της ανάπτυξής τους.

**Της Χαρίκλειας Παπανίκου, MSc, ESHRE certified, HCPC Registered Senior Κλινικός Εμβρυολόγος, Υπεύθυνη Εργαστηρίου Fertilia, με θέμα πως αξιολογούμε τα έμβρυα στο κέντρο εξωσωματικής Fertilia.