Τα αυτοάνοσα νοσήματα μπορούν να οδηγήσουν σε πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια

Η πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια (ΠΩΑ) είναι η διακοπή της φυσιολογικής λειτουργείας των ωοθηκών  σε γυναίκες μικρότερες των 40 ετών. Οι περίοδοι γίνονται ακανόνιστες και στη συνέχεια σταματούν και ορισμένες γυναίκες εμφανίζουν συμπτώματα εμμηνόπαυσης.

Μεγάλη έρευνα που πραγματοποιήθηκε στην Φινλανδία με τη συμμετοχή 20.000 γυναικών έδειξε ότι τα αυτοάνοσα νοσήματα ήταν δύο έως τρεις φορές πιο συχνά σε γυναίκες που είχαν διαγνωστεί με ΠΩΑ και η συχνότητα εμφάνισης αυτών των ασθενειών ήταν δύο έως τρεις φορές υψηλότερη κατά τα πρώτα χρόνια μετά τη διάγνωση με ΠΩΑ, σε σύγκριση με μια ομάδα ελέγχου γυναικών παρόμοιας ηλικίας από τον γενικό πληθυσμό.

Η ίδια η έρευνα έδειξε ότι μεταξύ των γυναικών με ΠΩΑ, ο κίνδυνος αυτοάνοσων καταστάσεων κυμαινόταν από σχεδόν διπλάσιο για τους υπερδραστήριους θυρεοειδείς αδένες, έως σχεδόν 26 φορές για πολυαδενικά αυτοάνοσα νοσήματα.

Οι γυναίκες χωρίς υπάρχοντα αυτοάνοσα νοσήματα τη στιγμή που διαγνώστηκαν με ΠΩΑ είχαν σχεδόν τρεις φορές περισσότερες πιθανότητες να διαγνωστούν με αυτοάνοσο νόσημα τα επόμενα τρία χρόνια, με τον κίνδυνο να μειώνεται αλλά εξακολουθεί να είναι σημαντικά υψηλότερος από ό,τι στην ομάδα ελέγχου κατά τη διάρκεια της παρακολούθησης περίοδο τουλάχιστον 12 ετών.

Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι οι περισσότερες γυναίκες με ΠΩΑ δεν αναπτύσσουν σοβαρές αυτοάνοσες καταστάσεις και οι περισσότερες γυναίκες με σοβαρά αυτοάνοσα νοσήματα δεν αναπτύσσουν ΠΩΑ. Ωστόσο, οι επαγγελματίες του ιατρικού τομέα θα πρέπει να γνωρίζουν τον αυξημένο κίνδυνο και οι ασθενείς θα πρέπει επίσης να ενημερώνονται σχετικά.

Καθώς η ΠΩΑ απειλεί τη γονιμότητα σε νεαρή ηλικία, αυτό δείχνει ότι οι γυναίκες με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης της πάθησης θα πρέπει να ενθαρρύνονται να προσπαθήσουν να συλλάβουν όταν είναι μικρές. Ωστόσο, ορισμένες αυτοάνοσες ασθένειες μπορούν να αυξήσουν σημαντικά τον κίνδυνο επιπλοκών της εγκυμοσύνης, ειδικά εάν ο θεραπευτικός έλεγχος δεν είναι αρκετά καλός, και αυτό θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη σε συζητήσεις με ασθενείς. Δυστυχώς, μέχρι στιγμής, δεν υπάρχουν διαθέσιμες θεραπείες για την πρόληψη της ανάπτυξης ΠΩΑ ή αυτοάνοσων νοσημάτων.

Οι βιολογικοί μηχανισμοί στους οποίους βασίζεται η συσχέτιση μεταξύ ΠΩΑ και αυτοάνοσων νοσημάτων δεν είναι πλήρως κατανοητοί, ειδικά καθώς οι μηχανισμοί μπορεί να είναι διαφορετικοί ανάλογα με τη νόσο.

Στο μέλλον, η έρευνα θα πρέπει να επικεντρωθεί στην εύρεση λεπτομερών μηχανισμών για το πώς αναπτύσσονται η ΠΩΑ σε διαφορετικές αυτοάνοσες καταστάσεις. Αυτό θα ενίσχυε την ανάπτυξη προληπτικών θεραπειών κατά των ΠΩΑ αυτοάνοσης προέλευσης και άλλων αυτοάνοσων καταστάσεων επίσης.

**Της Δήμητρας Κύρου – Μαιευτήρας, Γυναικολόγος, Ειδικός Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, Επιστημονική Σύμβουλος Fertilia