Το «ταξίδι» της εξωσωματικής γονιμοποίησης και οι βασικοί του «σταθμοί»

Η εξωσωματική γονιμοποίηση είναι μια διαδικασία που μπορεί να αλλάξει τη ζωή ενός ζευγαριού. Κάθε της στάδιο αποτελεί μια πρόκληση που έχει ως στόχο να ευθυγραμμίσει όλες τις παραμέτρους  γονιμότητας, ώστε το όνειρο της απόκτησης ενός παιδιού να γίνει πραγματικότητα. Σε αυτό το… ταξίδι η Fertilia βρίσκεται δίπλα στο ζευγάρι σε κάθε του βήμα, να του εξηγεί, να το καθοδηγεί, να το ενθαρρύνει και να αποτελεί στήριγμα του.

Ποια είναι όμως τα στάδια της εξωσωματικής γονιμοποίησης και πώς η μετάβαση από το ένα στο άλλο θα γίνει ομαλά, ώστε ο τελικός σκοπός να επιτευχθεί;

Διέγερση ωοθηκών: Το πρώτο βήμα

Το πρώτο στάδιο της διαδικασίας είναι η διέγερση των ωοθηκών, που επιτυγχάνεται με τη χορήγηση ορμονών στη γυναίκα. Ουσιαστικά χορηγούνται ορμόνες σαν αυτές που παράγει μια γυναίκα, αλλά σε μεγαλύτερες δόσεις, προκειμένου να δοθεί ώθηση σε περισσότερα ωάρια να ωριμάσουν. Σε έναν φυσιολογικό κύκλο παράγεται ένα ώριμο ωάριο που απελευθερώνεται με την ωορρηξία στη σάλπιγγα. Στη διέγερση ωοθηκών παράγονται περισσότερα ωάρια αναλογικά του αποθέματος της γυναίκας.

Η διέγερση ξεκινά τη 2η ή την 3η μέρα του κύκλου και η πορεία της θεραπείας ελέγχεται υπερηχογραφικά και με αιματολογικό έλεγχο ορμονών. Θα απαιτηθούν κατά μέσο όρο 10 με 12 ημέρες, με τη γυναίκα να επισκεφτεί τη μονάδα 3 με 4 φορές. Όταν έρθει η στιγμή που τα ωοθυλάκια της φτάσουν στο ικανοποιητικό μέγεθος, τότε προκαλείται η ωορρηξία , ώστε να ολοκληρωθεί η ωρίμανση των ωαρίων στις ωοθήκες, όμως πριν την ωορρηξία διενεργείται η ωοληψία.

Ωοληψία και το ταξίδι ξεκινά!

Το επόμενο και ένα από τα πλέον βασικά βήματα είναι η ωοληψία, μια απλή χειρουργική διαδικασία που διαρκεί 10 με 15 λεπτά με χρήση μέθης.

Το υγρό από όλα τα ωοθυλάκια που ανταποκρίθηκαν στη διέγερση συλλέγεται και ελέγχεται από τους εμβρυολόγους της Fertilia με στερεοσκόπιο, ώστε να εντοπιστούν τα ωάρια. Μετά την ωοληψία η γυναίκα ενημερώνεται άμεσα για τον αριθμό των ωαρίων που συνελέγησαν.

Μετά την ωοληψία η γυναίκα μπορεί να επανέλθει στις καθημερινές της δραστηριότητες.

Συλλογή σπέρματος: η ώρα του άνδρα

Την ημέρα της ωοληψίας, ο άρρεν σύντροφος θα δώσει ένα φρέσκο δείγμα σπέρματος για τη γονιμοποίηση των ωαρίων, έχοντας απόσχει από τη σεξουαλική επαφή και την εκσπερμάτιση για περίοδο 2 έως 4 ημερών. Αν υπάρχει πρόβλημα αποφρακτικής αζωοσπερμίας, η συλλογή του σπέρματος γίνεται χειρουργικά υπό αναισθησία.

Στη συνέχεια το σπέρμα θα ελεγχθεί – έχουν άλλωστε προηγηθεί και αιματολογικές εξετάσεις για τον έλεγχο τυχόν παθήσεων (σύφιλη, AIDS, ηπατίτιδα). Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί το δείγμα να προέλθει από δύο λήψεις, αν δεν είναι επαρκής η ποσότητα την πρώτη φορά.

Η γονιμοποίηση: δημιουργώντας ζωή

Με τα ωάρια και τα σπερματοζωάρια στο εργαστήριο οι εμβρυολόγοι προχωρούν στην γονιμοποίηση για τη δημιουργία εμβρύων. Αυτό μπορεί να γίνει είτε με κλασική Eξωσωματική Γονιμοποίηση, κατά την οποία τα ωάρια και τα σπερματοζωάρια τοποθετούνται σε τρυβλίο με θρεπτικό υλικό, είτε με μικρογονιμοποίηση (ICSI – Intracytoplasmic sperm injection) – που εφαρμόζεται στις περισσότερες περιπτώσεις – κατά την οποία ο εμβρυολόγος τοποθετεί με ειδική βελόνα σε κάθε ώριμο ωάριο ένα σπέρμα.

Η καλλιέργεια: το πρώτο μικρό θαύμα

Στα σύγχρονα εργαστήρια της Fertilia αρχίζει το πρώτο μικρό θαύμα, η καλλιέργεια των εμβρύων διαρκεί ως 5 ημέρες. Ο εμβρυολόγος παρακολουθεί την εξέλιξη των εμβρύων. Σε αυτό το στάδιο αξιολογούνται και επιλέγονται τα έμβρυα για τη συνέχιση για την εμβρυομεταφορά με κριτήριο τη διαίρεσή τους σε κύτταρα και τη μορφολογική εμφάνιση των κυττάρων αυτών.

Η εμβρυομεταφορά: Το τέλος του ταξιδιού

Το τελευταίο στάδιο που ολοκληρώνει τη διαδικασία της εξωσωματικής γονιμοποίησης είναι η εμβρυομεταφορά, μια ανώδυνη, απλή μέθοδος που διαρκεί 5 με 10 λεπτά. Δεν απαιτεί αναισθησία ούτε ειδική προετοιμασία και διενεργείται συνήθως πέντε ημέρες μετά την ωοληψία. Ο γυναικολόγος με την καθοδήγηση κοιλιακού υπερήχου τοποθετεί το έμβρυο μέσα στην κοιλότητα της μήτρας με έναν ειδικό καθετήρα.

Τα καλύτερα έμβρυα προς μεταφορά είναι εκείνα που έχουν φτάσει μέχρι το στάδιο της βλαστοκύστης, την 5η ημέρα της καλλιέργειας. Η γυναίκα μετά την εμβρυομεταφορά παραμένει στη χειρουργική αίθουσα για δέκα περίπου λεπτά, ενώ για τις επόμενες ημέρες καλό είναι να απέχει από έντονες σωματικές δραστηριότητες.

Σε αυτό το στάδιο, της βλαστοκύστης, υπάρχει η δυνατότητα προεμφυτευτικού ελέγχου για τα έμβρυα, ώστε να διαπιστωθούν τυχόν χρωμοσωμικές ανωμαλίες.

Τα έμβρυα που δεν θα μεταφερθούν στη γυναίκα καταψύχονται με σύγχρονες και ασφαλείς τεχνικές κρυοσυντήρησης για επόμενη προσπάθεια. Και σε αυτή τη διαδικασία προετοιμάζεται ορμονικά το ενδομήτριο, ενώ υπάρχει και η επιλογή της διενέργειας σε φυσικό κύκλο χωρίς καμία χορήγηση φαρμάκων.

Στη Fertilia, πέραν της επιστημονικής και τεχνολογικής αριστείας, δίνουμε προτεραιότητα στην ανθρώπινη διάσταση, στον σεβασμό στο ζευγάρι κατά τη διαδικασία και στη συνεχή παρουσία μας δίπλα τους με διακριτικότητα και ενσυναίσθηση. Από την αρχή έως το τέλος του ταξιδιού είμαστε συνοδοιπόροι, προσφέροντας την επιστημονική εξειδίκευσή μας, αλλά και τη φροντίδα των ανθρώπων μας που θα σταθούν στο ζευγάρι σε όλα τα στάδια της εξωσωματικής γονιμοποίησης.

Η Fertilia αποτελεί κομμάτι της Γένεσις, της μεγαλύτερης μαιευτικής γυναικολογικής κλινικής της Βορείου Ελλάδος. Όλος ο εργαστηριακός έλεγχος διενεργείται στο μικροβιολογικό εργαστήριο της Κλινικής Γένεσις η οποία είναι ανοιχτή κάθε μέρα όλο το 24ωρο και το προσωπικό της είναι πάντα διαθέσιμο.

*Επιμέλεια άρθρου: Θωμάς Σταυράκης MD, MSc, Ιατρός Μαιευτήρας – Γυναικολόγος Ειδικός Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, επιστημονικά υπεύθυνος Fertilia