Υδροσάλπιγγα: τι είναι και πώς επηρεάζει τη γονιμότητα;

Με τον όρο υδροσάλπιγγα περιγράφουμε μία κλινική κατάσταση, η οποία χαρακτηρίζεται από τη συλλογή υγρού εντός μίας ή και των δύο σαλπίγγων, λόγω απόφραξης του κοιλιακού στομίου (κώδωνας). Η κατάσταση αυτή μπορεί να επηρεάζει μόνο τη μία ή και τις δύο σάλπιγγες. Πολλές φορές, η προβληματική σάλπιγγα μπορεί να μεγαλώσει και να φτάσει σε μέγεθος μερικών εκατοστών.

Ποια είναι η αιτία της υδροσάλπιγγας;

Μπορεί να υπάρχουν περισσότερες από μία αιτίες της υδροσάλπιγγας, αλλά η πιο συχνή είναι μια προηγούμενη πυελική λοίμωξη (με πιο κοινές τα χλαμύδια και τη γονόρροια). Προηγούμενες χειρουργικές επεμβάσεις πυέλου, συμφύσεις, ενδομητρίωση και ορισμένοι όγκοι, μπορεί επίσης να προκαλέσουν υδροσάλπιγγα.

Ποια είναι τα συμπτώματα της υδροσάλπιγγας;

Σε πολλές περιπτώσεις, η υδροσάλπιγγα δεν προκαλεί συμπτώματα. Ωστόσο, όταν υπάρχουν συμπτώματα, το κύριο παράπονο είναι ο πυελικός πόνος, ο πόνος κατά τη σεξουαλική επαφή ή και o πυρετός. Συχνά, η υπογονιμότητα είναι ένα σύμπτωμα από μόνη της και είναι η ένδειξη που οδηγεί στη διάγνωση της υδροσάλπιγγας.

Ποιες μέθοδοι χρησιμοποιούνται στη διάγνωση της υδροσάλπιγγας;

Η πιο χρήσιμη μέθοδος για τη διάγνωση της υδροσάλπιγγας είναι η HSG (υστεροσαλπιγγογραφία). Η HSG είναι ένας τύπος ακτινοσκόπησης (ακτινογραφία που εκτελείται χρησιμοποιώντας σκιαγραφικό μέσο). Η HSG είναι καλή στην αξιολόγηση της βατότητας των σαλπίγγων (ελεύθερη ροή μέσω των σαλπίγγων) επειδή ο ειδικός γονιμότητας που εκτελεί τη διαδικασία μπορεί να δει την κίνηση της χρωστικής αντίθεσης μέσα από τους σωλήνες. Εάν αυτή η ροή εμποδίζεται, αυτό θα φανεί καθαρά. Το υπερηχογράφημα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να γίνει επιβεβαιωτική διάγνωση και να εξαλειφθεί η πιθανότητα ψευδώς θετικού αποτελέσματος HSG.

Ποια είναι η επίδραση της υδροσάλπιγγας στη γονιμότητα;

Η ικανότητά σύλληψης με υδροσάλπιγγα ποικίλλει ανάλογα με τη σοβαρότητα της απόφραξης αλλά και την επιλογή της θεραπείας. Χωρίς θεραπεία, η εγκυμοσύνη είναι δυνατή, αλλά οι πιθανότητες επιπλοκών, όπως η αποβολή, είναι μεγαλύτερες. Με τη θεραπεία, οι προοπτικές είναι πολύ καλύτερες, ειδικά με την εξωσωματική γονιμοποίηση. Η υδροσάλπιγγα μπορεί επίσης να επηρεάσει αρνητικά τη θεραπεία γονιμότητας. Σύμφωνα με τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας, όταν υπάρχει υγρό υδροσάλπιγγας σε μια γυναίκα που υποβάλλεται σε τεχνολογίες υποβοηθούμενης αναπαραγωγής όπως η εξωσωματική γονιμοποίηση, μειώνει την επιτυχία τέτοιων θεραπειών κατά το ήμισυ σε σύγκριση με γυναίκες που δεν έχουν υδροσάλπιγγα.

Αλλά υπάρχουν δύο σάλπιγγες, οπότε δεν θα πρέπει να υπάρχει πρόβλημα, σωστά;

Η ίδια η παρουσία της υδροσάλπιγγας μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη γονιμότητα. Επίσης, η αμφοτερόπλευρη υδροσάλπιγγα (όπου και οι δύο σάλπιγγες είναι φραγμένες) είναι αρκετά συχνή.

Εάν ο ειδικός γονιμότητας διαγνώσει υδροσάλπιγγα, η εξωσωματική γονιμοποίηση θα μου επιτρέψει να έχω μια φυσιολογική εγκυμοσύνη;

Όταν ένα άτομο υποβάλλεται σε εξωσωματική γονιμοποίηση, οι γιατροί ανακτούν ένα ωάριο και το γονιμοποιούν τεχνητά. Στη συνέχεια πρέπει να μεταφέρουν το έμβρυο πίσω στη μήτρα. Η υδροσάλπιγγα μπορεί να επηρεάσει την επιτυχία αυτής της μεταφοράς. Η αφαίρεση της σάλπιγγας πριν από την εμφύτευση ενός εμβρύου μπορεί να βελτιώσει τα ποσοστά επιτυχίας της εξωσωματικής γονιμοποίησης. Για το λόγο αυτό, οι γιατροί συστήνουν συχνά την ολοκλήρωση της χειρουργικής επέμβασης πριν υποβληθείτε σε θεραπεία εξωσωματικής γονιμοποίησης. Επιπλέον, η απόφραξη του υγρού μπορεί να οδηγήσει σε έκτοπη εγκυμοσύνη, η οποία συμβαίνει όταν ένα γονιμοποιημένο ωάριο κολλήσει στη σάλπιγγα και αρχίζει να εξελίσσεται σε έμβρυο. Αυτός ο τύπος εγκυμοσύνης δεν μπορεί να συνεχιστεί με ασφάλεια, καθώς θα έχει ως αποτέλεσμα την απώλεια του εμβρύου. Χωρίς θεραπεία, μπορεί επίσης να αποβεί μοιραίο για την έγκυο.

Θεραπεία της υδροσάλπιγγας 

Η θεραπεία για την υδροσάλπιγγα ποικίλλει ανάλογα με τη σοβαρότητα της απόφραξης. Οι συνήθεις επιλογές είναι:

Λαπαροσκοπική χειρουργική επέμβαση: Γίνεται αφαίρεση ουλώδους ιστού ή άλλων συμφύσεων που θα μπορούσαν να επηρεάσουν τη γονιμότητα.

Σαλπιγγεκτομή: Περιλαμβάνει την αφαίρεση ολόκληρου ή μέρους του προσβεβλημένου σωλήνα.  Η λαπαροσκοπική σαλπιγγεκτομή πραγματοποιείται με γενική αναισθησία και η χειρουργική επέμβαση διαρκεί συνήθως λιγότερο από μία ώρα με χρόνο ανάρρωσης περίπου τρεις εβδομάδες. Η αφαίρεση της υδροσάλπιγγας συχνά αυξάνει δραματικά τα ποσοστά επιτυχίας της εξωσωματικής γονιμοποίησης.

Σκληροθεραπεία: Χρησιμοποιείται μια βελόνα καθοδηγούμενη από υπερήχους για να τραβήξει το υγρό από τον προσβεβλημένο σωλήνα. Στη συνέχεια, οι γιατροί εγχύουν μια ειδική χημική ουσία που ονομάζεται σκληρυντικός παράγοντας, ο οποίος θα πρέπει να εμποδίσει το υγρό να συσσωρευτεί ξανά.

Άλλες περιπτώσεις: Εάν η αιτία είναι η ενδομητρίωση, οι γιατροί μπορούν να αφαιρέσουν τις ενδομήτριες αναπτύξεις. Σε περιπτώσεις όπου η φλεγμονώδης νόσος της πυέλου (PID) είναι η αιτία, ένας γιατρός μπορεί να συνταγογραφήσει μια σειρά αντιβιοτικών για τη θεραπεία τυχόν υπολειπόμενων λοιμώξεων.

**του Αλέξανδρου Τραιανού – Ιατρός Μαιευτήρας – Χειρουργός Γυναικολόγος και Ειδικός Αναπαραγωγικής Ιατρικής & Ιατρικής Εμβρύου – Επιστημονικός Συνεργάτης Fertilia